İş hayatı, basamaklarla dolu bir yolculuk. Bu yolculukta kimi zaman hızlı tırmanır, kimi zaman yavaşlar ve dinleniriz. Çok isteyerek girdiğimiz iş yerinden transfer gibi güzel vesilelerle ayrılabilir ya da içimize sinmeyen şeylerin birikmesi neticesinde yolları ayırmak zorunda kalabiliriz. Şartlar ne olursa olsun işten ayrılmanın da bir usulü vardır. Bu usul, salt hukuki yolları kapsamaz, arkada güzel anılar bırakmayı da gerektirir. İş yerinde o veya bu sebeple ayrılırken, kariyer basamaklarına o kişilerle yeniden karşılaşmayacağımızın garantisi yoktur bu nedenle ayrılırken bile çizgiyi bozmayıp, güzel “hoşça kal” dileklerinde bulmak her zaman bizim için kazanç olacaktır. Yukarıda sözünü ettiğimiz gibi işten ayrılmalar aynı zamanda hukuki bir takım gereklilikleri de mecbur kılar. Bu gerekliliklerden biri ibranamedir. Bu yazımızda ibraname nedir, ibraname alma şartları nelerdir, hangi durumlarda ibraname geçersiz sayılır, personelden alınacak ibraname örneği, banka ibranamesi gibi başlıkların üzerinde duracağız.
İbraname nedir, kısaca…
İbraname ne demek kısaca değinelim öncelikle… İş sözleşmelerinin her hangi bir nedenle sona ermesi durumunda sıklıkla karşımıza çıkan bir kavramdır. İbraname, sözlük anlamı olarak “aklanma belgesi”dir denebilir. Bir diğer tanımla ibraname; çalışanın işten ayrılırken iş hukuku ve iş sözleşmesinden kaynaklanan her türlü hak ve alacağını aldığına dair imzalattırılan bir belgedir. İş sözleşmesinin sona ermesinin ardından ibraname imzalattırılır. İş hukukunda ibra sözleşmesi, ibraname adıyla anılır. İbraname, alacaklının borçludan her türlü alacağını aldığını ve böylece tüm hesabın sıfırlandığını gösterir. Tarafların aralarında mevcut olan borcu kısmen ya da tamamen ortadan kaldırması ve borçlunun borçtan kurtulmasına yönelik yapılan sözleşmeye ibra sözleşmesi adı verilir. İbra sözleşmesi tek tarafı bağlamaz; tarafların her ikisi için de geçerlidir. İbraname düzenlendikten sonra yazılı bir şekilde çalışana imzalattırılır ve ardından işverene teslim edilir.
İbranamenin geçerlilik koşulları nelerdir?
İbranamenin geçerlilik koşulları Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan 420.maddesinde belirtilmiştir. Yasal düzenlemeye göre işçi de işveren de birtakım hususlara dikkat etmek durumundadır. İbranamenin geçerli olması için birtakım koşullar gereklidir. Öncelikli olarak ibraname yazılı olmalıdır. İş sözleşmesinin sona erme tarihiyle ibraname tarihi arasında minimum 1 aylık süre bulunmalıdır. İbranamede yer alan ibra konusu açıkça belirtilmelidir. Alacakların türü ve miktarı ayrı maddeler halinde yazılmalıdır. Ödemeler elden yapılamaz mutlaka bir banka kanalıyla ödeme yapılması gerekir. Ödemenin noksansız bir şekilde banka aracılığı ile yapılması şarttır. Eğer ibraname bu şartları taşımıyorsa bu durumda hükümsüzdür.
İbraname hangi durumlarda geçersiz sayılır?
İbranamenin geçersiz sayıldığı bazı durumlar vardır. Yukarıda sözünü ettiğimiz maddeler, ibranamede yer alması zorunlu olan maddelerdir. Bunların eksikliği mevcut olursa bu durumda ibraname geçersiz sayılacaktır. Peki, hangi durumlarda ibraname geçersiz sayılır şimdi gelin bu sorunun yanıtına kısaca göz atalım. İş ilişkisiz hali hazırda devam eden taraflar için düzenlenen ibranameler geçersizdir. Yukarıda belirttiğimiz tarihleri içermeye ibranameler de hükümsüzdür. İbra tarihi ile iş sözleşmesinin sona ermesinin ardından en az 1 aylık sürenin geçmiş olması gerekmektedir. İş akdi sona ermeden ya da sona ermeden itibaren en az 1 ay geçmeden ibraname düzenlenemez, geçerliliği bulunmaz. Çalışana banka kanalıyla herhangi bir ödeme yapılmadan, hiçbir hak ve alacağı kalmadığına yönelik ibraname imzalatılması durumunda hukuka aykırı hareket edilmiş olur. Çalışana hukuken geçerli olmayan bir ibraname imzalatılması durumunda çalışanın işveren aleyhine dava açma hakkı doğar. İbraname, her iki tarafın da hakkını koruyan bir belgedir. Yukarıda bahsettiğimiz unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri ya da ibraname kesin olarak hükümsüzdür.
Personelden alınacak ibraname örneği: ibraname nasıl yazılır?
İbraname eğer yanlış bir şekilde düzenlenirse bazı durumlarda çalışanın aleyhine bir durum söz konusu olabilir. İbraname nasıl yazılır sorusunun yanıtı ile devam edelim. İbranamenin el yazısıyla yazılmış olması belgeyi hükümsüz kılmaz ancak resmi belgelerde herhangi bir anlaşmazlık olmaması için bu tarz belgelerin bilgisayar ortamında yazılması daha uygun olacaktır. İbranamede yer alan yazıların renkleri aynı olmalıdır, renkler farklı olamaz. Örnek olarak hazırlanan ibranameler, ilgili alanların doldurulmasıyla oluşturulamaz; ibraname, var olanın üzerine değil sıfırdan yazılmalıdır. Aksi halde geçersiz sayılacaktır. İbranameye işverenin tam adının ve adresinin eksiksiz olarak girilmesi gereklidir. İbraname hazırlanırken yazılar, imza bölümleri ya da paragraflar nizami olmalıdır ve her bir detay eksiksiz olarak girilmelidir.
