İş hayatına başladıktan sonra kıymeti daha da anlaşılan bir kavram olan staj konusunu işliyoruz bugün. Evet, iş hayatına başladıktan sonra dedik çünkü itiraf etmek gerekir ki kimi zaman bir yandan okul bir yandan staj zor olabiliyor. Eğitime devam ederken öte yandan mesleğin kurallarını ve işleyişini öğrenmenin ne kadar büyük bir kazanç olduğunu ancak iş yaşamına resmi olarak başladığımızda anlıyoruz çoğumuz. Oysaki kısa süreli stajların bile kariyer yaşantısında çok büyük kapılar açtığı da bir gerçek. Öyle ki, bazı stajyerler başarılarını gösterdikten sonra staj dönemi sonunda kadroya da alınıyor ve böylece üniversite bittikten sonra iş bulma stresini hiç yaşamamış oluyor. Stajın ve stajyer olmanın detaylarına geçmeden önce staj nedir kısaca değinelim.
Staj nedir, kısaca…
Staj ne demek kısaca tanımlayalım. Staj akademik kariyer devam ederken öğrencilik hayatında öğrenilen bilgilerin, iş dünyasında “pratikte” uygulanmasını sağlayan çalışma şekline verilen isimdir. Staj sayesinde eğitimini tamamlamak üzere olan öğrenciler iş hayatına daha hızlı bir şekilde adapte sağlar. Şunu biliyoruz ki yeni mezun biri için iş dünyası büyük bir okyanustur. İlk iş günü sanki onca yıl siz değil de bir başkası okumuş gibi bir hissin oluşması da klasiktir. Öğrencilik hayatında öğretilen her bilgi değerlidir ancak bu değeri iş hayatına katmak da ayrı bir meziyettir. Okulda öğrenilenlerin iş hayatına kusursuz adapte olması ile başarı kaçınılmazdır. İlk iş gününde ortamdan, işten ve hatta sektörden bu kadar uzak olmamak için staj iyi bir adımdır. Bazen staj yapmanın göz ardı edildiği durumlar olabilir ancak ilk iş günü size verilen işi daha önce deneyimlemiş olmanın verdiği özgüven de en büyük kazancınız olacaktır. Staj yalnızca lise ya da üniversite mezunlarına özel bir uygulama olarak bilinir ancak öyle değildir. Meslek değişikliği hatta sektör değişikliği yapmak isteyen ya da sıfırdan bambaşka bir meslek edinmek isteyenler için de staj imkânı vardır; çeşitli kurumlarda o alanda eğitim almak koşuluyla. Staj bir mecburiyet değil fırsattır. Dolayısı ile staj dönemi ne kadar verimli geçerse iş hayatına adapte de bir o kadar kolay olacaktır. Kanuna göre 10 ya da daha fazla personel çalıştıran firmaların çalıştırdıkları personel sayısının %5’inden az olmamak üzere öğrencilere staj yaptırma zorunluluğu vardır. Yani özetle 10 kişiden fazla çalışanı olan firmalar, iş yerlerinde stajyer çalıştırmak zorunda. Firmalar stajyerleri meslek ya da teknik eğitim veren liselerden seçebildikleri gibi üniversite öğrencileri arasından da seçebilir. Üniversite dönemine gelince zorunlu staj devreye giriyor. Üniversitede bazı bölümler öğrencilerine zorunlu staj koyuyorlar. Üniversite öğrencileri tarafından yapılan stajlar ikiye ayrılıyor; zorunlu stajlar ve isteğe bağlı yapılan stajlar. Staj ve stajyer denince öne çıkan bir sorunun yanıtı ile devam edelim; stajyere ücret ödemek zorunlu mu? Zorunlu staj dönemi için stajyerlere asgari geçim indirimi hariç net asgari ücretin yüzde 30’u tutarında bir ücret ödenmesi zorunlu sayılıyor. Bu sayede artık stajyerlerin de emeği verilmiş oluyor. Şimdi gelelim stajyer konusuna…
Stajyer kimdir? Staj nasıl yapılır?
Stajyerlik, öğretim süreci boyunca öğrenilen bilgiyi profesyonel anlamda pratiğe döken kişiye denir. Stajyerin belli başlı sorumlulukları vardır. Bu sorumluluklar görev aldığı iş sahasına göre değişiklik gösterir. Genel anlamda ele alacak olursak staj öğrencilerin görevlerini aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür.
- Ofis içinde verilen görevleri yerine getirmek; not almak, dosyaları tutmak ya da belgeleri düzenlemek
- Gerektiği durumlarda ofis için trafiğe destek olmak; fotokopi çekmek, faks göndermek, çıktı almak gibi evrak işleri
- Bilgi ve araştırma konusunda materyal hazırlama aşamasında yöneticisine destek olmak
- Toplantı sırasında toplantı detaylarını not almak ve sonrasında yöneticisine bildirmek
- Yapılan iş durumuna göre bazı durumlarda e-postalara yanıt vermek ya da sosyal medya gönderilerini takip etmek.
- Şirkette yapılan etkinliklere katılmak
- Telefon çağrılarını yanıtlamak, istenilen kişileri aramak
Nasıl stajyer olunur?
Stajyer olmanın şartları, mezun olunan bölüme göre değişiklik gösterebilir. Bugün iş dünyasında hemen hemen her firma stajyer alımı yapıyor. Öğretmenlik ya da avukatlık gibi bazı mesleklerde zorunlu staj şartı bulunuyor. Bunun haricinde staj yapmak isteyenlerin uzmanlaşmak istedikleri sektörün stajyer ilanlarına başvuruda bulunması yeterlidir. İşverenler stajyerlerden birtakım beklentileri olur. Şunu unutmamak gerekir ki stajyer de ekibin bir parçasıdır. Bu nedenle staj yapmak rahatlık değil iş öğrenmedir. İşverenin stajyerden beklediği bazı sorumluluklar vardır. Örneğin ofis programlarını kullanmak, yazılı ve sözlü iletişim becerisi, kendi kendini yönetebilme kabiliyeti, enerjik olmak, yeni proje ve fikirler üzerinde görüş sahibi olmak, denetlenmeye gerek duyulmadan çalışabilmek, dikkatli olmak ve ayrıntıları fark etmek, ekip çalışmasına uyum sağlamak. Stajyerlerin, kadrolu personellere göre elbette iş yükü ve sorumluluğu çok daha azdır ancak bu demek değildir ki yoğun tempo çalışmasından muaf olsunlar. İş yerleri genellikle yoğun ve hızlı tempoda çalışırlar, stajyerlerin de bu tempoya alışması beklenir. Yazımızın en başında da söylediğimiz üzere staj yapmayı bir yükümlülük olarak değil fırsat olarak görmek gerekir. İş hayatında rakiplerinize karşı bir adım önde olmak için bu fırsatı iyi değerlendirmenizde yarar var.
